Konsumenci w Europie Zachodniej często uważają, że oznaczenie „Made in Europe” jest gwarancją lepszych warunków pracy niż w krajach azjatyckich. Z naszego raportu wynika, że nie zawsze tak się dzieje, a trudne warunki pracy, w szczególności bardzo niskie wynagrodzenia, są zjawiskiem powszechnym na całym świecie. W wielu europejskich krajach przemysł odzieżowy i obuwniczy cieszą się złą sławą z powodu głodowych pensji i złych warunków zatrudnienia.
Przygotowując raport
„Praca za grosik”, podczas naszych badań terenowych, przeprowadziliśmy wywiady ze
179 pracownikami z 12 fabryk obuwia. Według pracowników, z którymi rozmawialiśmy, oraz informacji dostępnych na stronach internetowych fabryk, wszystkie te zakłady produkują buty dla znanych marek i sieci handlowych, które sprzedają swoje produkty na rynku UE. Są to m.in.
Zara, Lowa, Deichmann, Ara, Geox, Bata, Leder & Schuh AG. Przeprowadziliśmy także badania w fabrykach
CCC Shoes & Bags w Polsce oraz Ecco, Riekera i Gabora na Słowacji.
Pracownicy wymieniali następujące problemy:
- bardzo niskie wynagrodzenia, niewystarczające do zaspokojenia podstawowych potrzeb ich i ich rodzin,
- niepłatne nadgodziny,
- trudności z wykorzystaniem pełnego urlopu
- niepłacenie przez pracodawcę obowiązkowych składek na ubezpieczenie społeczne,
- zbyt wysoka lub zbyt niska temperatura w fabryce
- zagrożenia dla zdrowia z powodu substancji toksycznych w miejscu pracy (np. nie używają rękawic mających chronić ich przed szkodliwym działaniem kleju i innych chemikaliów, ponieważ obniżyłoby to ich wydajność, a więc także i płace)
- strach przed zrzeszaniem się i tworzeniem związków zawodowych.
Nie w każdym kraju pojawiają się wszystkie wymienione problemy, jednak niemal we wszystkich wywiadach wspomniane zostały kwestie zbyt niskich płac i problemów z działalnością związków zawodowych.
Dane z badań terenowych oraz uzupełniające je statystki wskazują również na dyskryminację ze względu na płeć – pracownice zarabiają mniej niż ich koledzy za równoważną pracę. Kobiety najczęściej nie są w stanie wyjść z ubóstwa, nie mając prawie żadnych innych możliwości zatrudnienia.
Badania przeprowadziliśmy w sześciu europejskich krajach producenckich o niskich płacach. Wybraliśmy Albanię, Bośnię i Hercegowinę oraz Macedonię jako przykłady europejskich krajów leżących poza Unią Europejską, ale mających istotne udziały w produkcji obuwia, a także w rynkach eksportowych w UE. Słowacja, Polska i Rumunia zostały wybrane jako przykłady państw członkowskich UE mających znaczące sektory obuwnicze.