Los producentów
Kawę uprawiają głównie rolnicy indywidualni. Dostają za nią zaniżone ceny (które ostatnio pokrywają tylko 60% koszt ów produkcji, a zaledwie 3% plantator ów może liczyć na ich zwrot!). Dodatkowym utrudnieniem są opóźnienia płatności i rujnujące odsetki za kredyty. Problemy mogą również wynikać z sytuacji ekonomicznej i politycznej kraj ów produkujących kawę.
Wszystko to odbija się negatywnie na pracownikach plantacji kawy i herbaty. Nie mogą oni liczyć na godziwe zarobki i pracują w tragicznych warunkach, niespełniających żadnych dopuszczalnych norm. Pracują tam także dzieci.
Środowisko
Przy uprawie kawy i herbaty pestycydy używane są w nadmiernych stężeniach i zbyt często. Robotnicy tylko wyjątkowo otrzymują odzież ochronną. Wyjałowione przez intensywną uprawę ziemie muszą być sztucznie nawożone.
Skutki dla konsumentów
W dłuższej perspektywie konsumenci nie mają korzyści z niskich cen, jeśli spadają one kosztem ludzi i środowiska. Nędza w krajach producentów pogłębia bezrobocie w krajach bogatych, których wyroby tracą zbyt na tamtejszych rynkach. Pogarsza się jakość produktów z krajów ubogich, np. kawa staje się niesmaczna i niezdrowa z powodu większego zużycia chemikaliów. Coraz częściej droższą arabikę zastępuje tania robusta (nawet 75% typowej kawy). Dziś tylko 60-70% produktu musi stanowić naturalna kawa. Zły smak niskogatunkowej kawy usuwa się dodając sztuczne substancje smakowe. Wysokiej jakości kawa bywa całkowicie pomijana. Rozwija się handel narkotykami, gdyż pozbawieni środków do życia rolnicy przechodzą na uprawy narkotykowe. Duże zmiany w środowisku naturalnym powodują zmiany klimatu...
Sprawiedliwy handel
Alternatywą jest Sprawiedliwy Handel. Kawa i herbata są pierwszymi produktami, których sprzedaż zapoczątkowała ruch Sprawiedliwego Handlu (Fair Trade; czytaj więcej na str. 43). Ma on na celu poprawę sytuacji drobnych rolników i pracowników na plantacjach Trzeciego Świata. Po latach kampanii
na rzecz sprawiedliwości w handlu działania te odniosły na Zachodzie realny sukces rynkowy, a wiele dużych sieci handlowych zaczęło poważnie traktować skutki społeczne swej działalności w krajach ubogich, przestawiając się na handel odpowiedzialny. Konsumenci rozpoznają już znaki towarowe Sprawiedliwego Handlu i kierują się nimi robiąc zakupy. Dzięki wyeliminowaniu pośredników większa część pieniędzy za towary Sprawiedliwego Handlu trafia bezpośrednio do producentów, a więc automatycznie mniej zostaje dla wielkich korporacji. Sprawiedliwy Handel dąży też do ochrony środowiska, wprowadzając na rynek produkty z upraw ekologicznych. Dzięki temu kawa i herbata mogą stać się jak dawniej - napojami bliskimi naturze. Przykład kawy i herbaty ukazuje, jak w przyszłości będzie się kształtował rynek w oparciu o podstawy etyczne. Niemal wszystkie wielkie korporacje twierdzą, że popierają ideę sprawiedliwego handlu i stosują się do niej. Niestety, w wielu przypadkach nie jest to prawdą – rzeczywistość rozmija się ze szczytnymi deklaracjami.
Legenda:
kwadrat – ocena najwyższa oznacza, że nie znaleziono żadnych negatywnych aspektów działalności firmy w danej kategorii;
trójkąt – ocena średnia oznacza, że stwierdzono pewne zaangażowanie firmy w ocenianym obszarze działalności;
kółko – ocena najniższa (negatywna) oznacza, że stwierdzono znaczne zaangażowanie w poddaną ocenie dziedzinę działalności.
