Aby ocenić warunki pracy w łańcuchu dostaw, Adidas polega głównie na programie audytów przeprowadzanych przez osoby trzecie oraz własne zespoły. Program monitoringu Adidasa opiera się na zarządzeniu ryzykiem, co oznacza, że audyty nie obejmują 100% zakładów we wszystkich krajach, gdzie odbywa się produkcja na zlecenie firmy. Monitorowani są wszyscy dostawcy obuwia (poziom 1 łańcucha dostaw) w krajach wyższego ryzyka oraz niektórzy wybrani podwykonawcy (poziom 2). Adidas prowadzi audyty w zakresie ochrony środowiska w wybranych fabrykach dostawców poziomu 2, w których realizowane są procesy o istotnym wpływie na środowisko. Audyty garbarni są prowadzone w ramach Leather Working Group (LWG). Firma podała, że około 98% używanych przez nią skór pochodzi z garbarni, które w systemie ocen LWG otrzymały „srebro” lub „złoto”. W 2014 r. wprowadzono pilotażowy program szkoleniowy na temat odpowiedzialnych praktyk zakupowych dla podmiotów gospodarczych. Z otrzymanych od firmy dokumentów wynika, że dzieli się ona wynikami ocen ze związkami zawodowymi i pracownikami, ale nie było dowodów na istnienie systematycznego mechanizmu. Adidas ma natomiast mechanizm składania zażaleń, zarówno wewnętrznie, jak i przez osoby trzecie, umożliwiający rejestrowanie skarg i naruszeń standardów firmy. Wytyczne Adidasa obejmują proces łagodzenia negatywnych skutków naruszeń praw człowieka oraz działania naprawcze. Firma twierdzi, że w przypadku naruszeń stosuje plany działań naprawczych i zapewnia dostawcom odpowiednią pomoc szkoleniową oraz wsparcie, a zerwanie relacji biznesowej jest ostatecznością. Adidas podał, że współpracuje ściśle z dostawcami, aby pomóc im poprawić wyniki w tym zakresie.

 

Nie ma żadnych dowodów wskazujących, by firma przeprowadziła jakiekolwiek obliczenia w celu rozpoznania potrzeb pracowników w krajach producenckich w zakresie godnej płacy. Adidas jest członkiem Fair Labour Association, organizacji koncentrującej się na kwestiach płacowych, i uczestniczy w stałej procedurze Fair Wage Assessment w ramach Fair Wage Network.

 

Firma ma świadomość, że w jej łańcuchu dostaw stosowane są potencjalnie szkodliwe substancje i procesy. Adidas wykazał się pewną świadomością zagrożeń związanych z narażeniem pracowników na kontakt z niebezpiecznymi substancjami i procesami w garbarniach. Firma twierdzi, że co roku aktualizuje swoją politykę i standardy dotyczące substancji objętych ograniczeniami. Jej raport w zakresie zrównoważonego rozwoju zawiera dowody na to, że jej wytyczne BHP dla dostawców odnoszą pozytywne skutki. Adidas oczekuje od fabryk swoich dostawców zapewnienia pracownikom środków ochrony osobistej. Firma stwierdziła, że bezpieczeństwo pożarowe i budowlane to istotne części programu skierowanego do dostawców, podlegające regularnym audytom. Na swojej stronie internetowej Adidas zamieszcza raporty dotyczące przypadków niestosowania się fabryk do standardów firmy.

 

Adidas udostępnia na stronie internetowej swój kodeks postępowania, listę substancji objętych ograniczeniami, listę dostawców (bez uwzględnienia dostawców surowców, takich jak garbarnie) oraz zażalenia osób trzecich. Ponadto firma opublikowała informacje o swojej współpracy z innymi interesariuszami oraz o sposobie rozpatrywania skarg. Od 2000 r. Adidas publikuje coroczny raport z postępów w zakresie zrównoważonego rozwoju, obejmujące szczegółowe omówienie skarg pracowników oraz działań naprawczych. Raport nie zawiera konkretnych danych o kształtowaniu się płac na poziomie dostawców. Na swojej stronie internetowej Adidas zamieszcza sprawozdania dotyczące jego odpowiedzialności za łańcuch dostaw. Nie udostępnia natomiast raportów z audytów garbarni ani konkretnych informacji o efektach osiągniętych poprzez proces minimalizowania negatywnych skutków oraz działania naprawcze.

 

 

Istniejące przepisy i praktyki firmy w dużej mierze spełniają warunki konieczne do wywiązania się z obowiązku identyfikacji grup szczególnie wrażliwych oraz negatywnych konsekwencji dla praw człowieka. Jednak struktura łańcucha dostaw z udziałem pośredników, duża liczba fabryk dostawców oraz potencjalny brak transparentności podwykonawców i dostawców surowców (np. garbarni) nie sprzyjają rozpoznawaniu negatywnych konsekwencji dla warunków pracy i praw człowieka. Dostrzegamy ryzyko, że pracownicy, zwłaszcza nakładczy (pracujący w domu), nie będą w związku z tym chronieni. Zachęcamy Adidasa do rozszerzenia mechanizmu monitoringu i składania skarg na wszystkich dostawców na każdym poziomie łańcucha dostaw, tak by objęły wszystkich pracowników w tym łańcuchu. Wzywamy Adidasa do opracowania, przy istotnym udziale lokalnych interesariuszy, wskaźników umożliwiających wprowadzenie godnej płacy dla wszystkich pracowników w łańcuchu dostaw.

 

Wprowadzając standardowe procedury operacyjne obejmujące całą grupę, Adidas przygotował grunt pod konkretne działania w ramach należytej staranności w zakresie praw człowieka. Ma także wdrożone procesy umożliwiające zapobieganie negatywnym konsekwencjom dla praw człowieka w łańcuchu dostaw, ich łagodzenie i stosowanie środków naprawczych. Jednak naszym zdaniem można tu jeszcze różne kwestie poprawić. Przypadki naruszeń praw człowieka, takie jak ten u dostawcy Adidasa PT Panarub w Indonezji[1], pokazują, że Adidas jeszcze nie w pełni przyjmuje na siebie odpowiedzialność za minimalizowanie i naprawianie skutków łamania praw człowieka na szczeblu dostawców. Dostrzegamy ryzyko, że Adidas przerzuci odpowiedzialność za realizację planów działań naprawczych na partnerów biznesowych. Wzywamy Adidasa do zapoczątkowania trwałej zmiany dla wszystkich pracowników w globalnej produkcji obuwia poprzez przyjęcie większej odpowiedzialności oraz finansowe wspieranie procesów minimalizowania i naprawiania negatywnych skutków naruszeń praw człowieka. Apelujemy do Adidasa, jako jednego z liderów branży, mającego istotną globalną siłę nabywczą, by wzmocnił swoją współpracę z lokalnymi interesariuszami i inicjatywami wielostronnymi. Zachęcamy firmę, by zajęła się podstawowymi, pierwotnymi przyczynami problemów, występujących powszechnie w globalnym przemyśle obuwniczym, w sposób bardziej systematyczny.

 

Firma wzięła udział w ankiecie, wypełniła kwestionariusz i przedstawiła wiele dokumentów na poparcie swoich twierdzeń. Adidas w znacznej mierze wywiązuje się z obowiązku rozliczania się ze sposobu reagowania na negatywny wpływ na prawa człowieka i prawa pracownicze. Wzywamy Adidasa do rozliczania się także z wyników osiągniętych w procesie minimalizowania lub naprawiania tych negatywnych skutków oraz wyjaśniania, na ile garbarnie przestrzegają standardów firmy i co Adidas robi w sprawie naruszeń praw człowieka w garbarniach. Z niecierpliwością czekamy na dalsze informacje o postępach w zakresie poprawionego mechanizmu zażaleń składanych przez osoby trzecie, wprowadzonego w 2014 r., oraz uzupełnienie informacji dotyczących skarg osób trzecich w 2015 r. Mamy nadzieję, że Adidas będzie nadal przyczyniał się do istotnych zmian w warunkach pracy w globalnym przemyśle obuwniczym i skórzanym. Zachęcamy Adidasa, by ten wykorzystał swoją siłę i został liderem wskazującym drogę ku trwałym zmianom w branży oraz ustanawiającym wysoki priorytet dla należytej staranności w zakresie praw człowieka.

 

---