Niewtajemniczonym przypominamy, że piaskowanie nadaje dżinsom spłowiały, znoszony wygląd, modny niemal bez przerwy od dekad. O zgubnych skutkach piaskowania dla zdrowia osób zatrudnionych w fabrykach odzieży pisaliśmy już kilkukrotnie (np. tutaj i tutaj). W grudniu br. ukazał się raport opracowany przez szwedzką organizację Fair Trade Center na temat postępów we wprowadzaniu zakazu piaskowania przez 17 dostępnych na szwedzkim rynku marek i koncernów. Część z nich dobrze znana jest także w Polsce – np. H&M, Kappahl, Inditex (grupa do której należą Zara, Bershka czy Pull and Bear) i Varner Gruppen (należy do niej m.in. Cubus).

 

 

 

Wyniki są pod wieloma względami budujące. 16 z 17 przebadanych firm i marek zakazało piaskowania przy produkcji swoich dżinsów. W niektórych przypadkach mamy do czynienia z oficjalnym dokumentem, w innych z niespisaną jeszcze regułą. Niektóre marki – np. H&M czy Inditex objęły zakazem całe fabryki, co oznacza, że praktyka ta nie może być stosowana nawet przez inne marki produkujące w tych fabrykach (zakaz obowiązuje od od września 2012 w przypadku H&M). Część marek pozostawia też obecnie więcej czasu na wyprodukowanie „znoszonych” dżinsów, aby dostawcy mieli czas na zastosowanie bezpieczniejszych, ale bardziej czasochłonnych metod (m.in. H&M, Inditex czy Filippa K).

 

Pozytywnym zjawiskiem jest także współpraca niektórych marek z lokalnymi organizacjami pozarządowymi oraz związkami zawodowymi. Marki otrzymują wówczas pełniejsze informacje na temat sytuacji pracowników i pracowniczek fabryk oraz o ewentualnym nieprzestrzeganiu przepisów. Taka współpraca odbywa się zazwyczaj przy udziale trzeciego partnera – np. inicjatyw wielostronnych takich jak Fair Wear Foundation, Ethical Trade Initiative czy Fair Labour Association. Nie tak dawno H&M oraz Inditex podpisały też dokument zakazujący piaskowania, opracowany przez ITGLWF (Międzynarodową Federację Pracowników branż tekstylnej oraz skórzanej).

 

 

Eliminacja piaskowania z łańcucha dostaw może jednak nastręczać pewnych trudności. Przezornością wykazał się H&M nakazując całkowity demontaż urządzeń do piaskowania, aby uniemożliwić innym markom stosowanie piaskowania w tej samej fabryce. Niektóre koncerny, jak Inditex, są przekonane, że nie będzie problemów z wdrażaniem nowych reguł. Inne, jak Kappahl, obawiają się, że dostawcy mogą nie przestrzegać narzuconych reguł. Problemem jest także eliminacja piaskowania z dolnej części łańcucha dostaw. Bezpośredni dostawcy marek nierzadko pod-zlecają wykonanie zamówień innym fabrykom, często nie informując o tym nawet zleceniodawcy.

 

Autorka raportu Catrin Rosquist podkreśla, że bardzo istotne jest zatem budowanie trwałych, opartych na zaufaniu i dobrej komunikacji relacji pomiędzy markami a ich dostawcami. W ten sposób prawdopodobieństwo wystąpienia szkodliwych i zakazanych przez Kody Postępowania marek praktyk, znacznie zmaleje. Konieczne jest też ciągłe usprawnianie sposobu monitorowania dostawców przez przedstawiciel(k)i marki.

 

Inny problem wiąże się z faktem, że marki w większości nie zamierzają rezygnować ze „znoszonego” dizajnu dżinsów. Aby osiągnąć pożądany efekt stosują tzw. alternatywne metody postarzania dżinsów. Niestety część z nich nie pozostaje bez wpływu na zdrowie pracowników. Przykładowo: efekt spłowiałych dżinsów można uzyskać stosując nadmanganian potasu. Nadmierna ekspozycja na ten związek może jednak powodować astmę, zapalenie oskrzeli, a w skrajnych przypadkach nawet zaburzenia układu rozrodczego. Co więcej, część marek nie ujawnia jakie alternatywne metody stosuje w celu postarzenia dżinsów.

 

Niezbyt imponująco przedstawia się też kwestia odszkodowań dla osób, które ucierpiały w wyniku piaskowania. Z 17 przebadanych marek zaledwie 3 zajęły się tą kwestią.

 

O dalszych postępach we wprowadzaniu zakazu piaskowania będziemy pisać.