PEFC to certyfikat przyznawany produktom z drewna oraz produktom bezdrzewnym pochodzącym z lasu (np. kauczuk). Certyfikat ten obejmuje tylko pierwszy etap łańcucha produkcji – pozyskiwanie surowca. PEFC jest największym systemem certyfikacji pod względem wielkości obszarów lasów certyfikowanych, stanowiących obecnie 242 mln ha (prawie 8 razy tyle, ile wynosi powierzchnia Polski). Ponad 8,5 tys. firm branży drzewnej i papierniczej posiada ten certyfikat (stan na październik 2011 r.).

 

PEFC jest organizacją parasolową dla 35 organizacji krajowych oraz kilku organizacji międzynarodowych. Organizacje międzynarodowe to głównie przedstawiciele biznesu i zarządcy lasów. Polski oddział PEFC to Instytut Badawczy Leśnictwa (jednostka Lasów Państwowych). Wyraźna dominacja biznesu oraz brak reprezentacji uznanych organizacji ekologicznych i społecznych w strukturze PEFC wskazują, że zarówno na poziomie międzynarodowym, jak i poszczególnych krajów certyfikat ten nie reprezentuje interesów wszystkich grup interesariuszy (w tym organizacji społecznych i ekologicznych).

 

Główne kryteria PEFC obejmują takie aspekty, jak: utrzymanie i podnoszenie bioróżnorodności lasów oraz regeneracja ekosystemów zniekształconych, zakaz wprowadzania organizmów modyfikowanych genetycznie i gatunków obcych, kontrolowane użycie środków chemicznych, zrównoważone pozyskiwanie zasobów leśnych, respektowanie, zagwarantowanego prawem, powszechnego dostępu do lasów, uczestnictwo społeczne w planowaniu gospodarki leśnej, respektowanie praw pracowników lasów zgodnie z fundamentalnymi konwencjami Międzynarodowej Organizacji Pracy, zakaz przekształcania ekosystemów leśnych na plantacje (jednak z wieloma wyjątkami od tej zasady).

 

Proces weryfikacji: zgodność ze standardami PEFC weryfikowana jest przez jednostki certyfikujące na podstawie przeprowadzanych audytów. Audyty, także terenowe, muszą odbywać się co najmniej raz do roku. Audyty są stosunkowo mało rygorystyczne i dość pobieżne; PEFC nie wymaga załączania do raportów z audytów np. zdjęć czy zapisów wywiadów z pracownikami lasów.

 

Mechanizm akredytacji: jednostki certyfikujące, odpowiedzialne za weryfikację standardów PEFC, muszą być akredytowane przez odpowiednie krajowe organizacje akredytujące, będące członkami International Accreditation Forum, i spełniać normy ISO 65.

 

Mocne i słabe strony: PEFC nie jest obecnie wspierane przez żadne niezależne i uznane organizacje ekologiczne czy reprezentujące interesy rdzennej ludności, i od dawna jest krytykowane (m.in. przez WWF i Greenpeace) za bycie zdominowanym przez przemysł leśny. Wg raportu⁽¹⁾ Greenpeace i innych organizacji, opublikowanego we wrześniu 2011 r. , rozbieżności pomiędzy deklaracjami PEFC a faktyczną sytuacją w terenie są ogromne. Autorzy raportu dochodzą do konkluzji, że system PEFC nie jest gwarancją odpowiedzialnych praktyk w gospodarce leśnej, w tym ochrony cennych ekosystemów leśnych, organizmów i siedlisk, ani ochrony lasów naturalnych przed przekształcaniem i degradacją. Również sytuacja ludności rdzennej i społeczności lokalnych jest często ignorowana. Wg raportu przyczynami tak rażących niedociągnięć PEFC są m.in. słabe standardy nieokreślające w wystarczającym stopniu procedury weryfikacji i akredytacji, nieskuteczny system prowadzenia audytów oraz niemal całkowity brak reprezentacji interesów organizacji społecznych i środowiskowych oraz konsultacji ze stronami trzecimi.

 

Więcej informacji na temat certyfikatu PEFC: pefc.org oraz pefc-polska.pl