Niebieski Anioł (Blauer Engel, Blue Angel) to najstarszy certyfikat na świecie, szeroko rozpowszechniony przede wszystkim w Niemczech i pozostałych krajach Europy Zachodniej. Przyznawany jest on w ponad 90 różnych kategoriach produktów (za wyjątkiem produktów spożywczych), począwszy od produktów budowlanych, po elektronikę, urządzenia biurowe, środki czystości, na usługach turystycznych skończywszy. Niebieski Anioł koncentruje się przede wszystkim na procesie
przetwarzania surowców i produkcji końcowego towaru pod kątem minimalizacji negatywnego wpływu na środowisko. Obecnie ponad 11,5 tys. różnych produktów posiada ten certyfikat.
Niebieski Anioł został założony w 1978 r. z inicjatywy niemieckiego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i zatwierdzony przez Ministerstwo Środowiska. Obecnie certyfikatem zarządzają 4 różne instytucje: Rada Środowiskowa Certyfikatu (The Environmental Label Jury), która jest ciałem decydującym i zrzesza różne grupy interesariuszy: organizacje ekologiczne i konsumenckie, związki zawodowe, przedstawicieli biznesu, środowisk akademickich i kościelnych oraz niemieckie władze samorządowe i federalne. Formalnym właścicielem certyfikatu jest niemieckie Ministerstwo Środowiska, zaś Federalna Agencja do spraw Środowiska odpowiada za opracowywanie i rozwijanie standardów. Ciałem przyznającym certyfikat i weryfikującym zgodność standardów jest firma RAL gGmbH.
Kryteria certyfikatu opracowywane są osobno dla różnych kategorii produktów, a także ze względu na cel ochrony (np. ochrona środowiska i zdrowia konsumentów, ochrona wody, ochrona klimatu, ochrona zasobów), co oznacza, że często koncentrują się one tylko na wybranych aspektach procesu przetwarzania surowców i produkcji gotowego wyrobu.
Kryteria Niebieskiego Anioła dla produktów pochodzenia leśnego obejmują:
• Produkty z drewna i na bazie drewna (cel: ochrona środowiska i zdrowia konsumentów) – certyfikat przyznawany jest gotowym do użycia wyrobom drewnianym lub drewnopochodnym (np. na bazie płyty wiórowej, pilśniowej, OSB), przeznaczonym do użytku wewnątrz pomieszczeń, w tym: meblom, drzwiom, pokryciom podłogowym (panele, parkiet, deski). Nie obejmuje okien i ram okiennych.
Główne kryteria: drewno do produkcji wyrobu nie może pochodzić z lasów pierwotnych i powinno pochodzić z lasów gospodarowanych w sposób zrównoważony (w trakcie ubiegania się o certyfikat aplikant musi wskazać typ i pochodzenie drewna), ograniczenie wykorzystywania substancji niebezpiecznych i szkodliwych dla środowiska (takich jak: formaldehyd, lotne związki organiczne w stosowanych farbach oraz opóźniacze spalania zawierające fosforany amonu i związki boru).
• Drewniane zabawki (cel: ochrona środowiska i zdrowia konsumentów) – certyfikat przyznawany jest zabawkom wykonanym z drewna.
Główne kryteria: drewno do produkcji zabawek nie powinno pochodzić z nielegalnej wycinki oraz z lasów o wysokich walorach środowiskowych i społecznych, a także powinno spełniać kryteria certyfikatu FSC; PEFC jest dopuszczalne w przypadku drewna pochodzącego z UE lub EFTA (w trakcie ubiegania się o certyfikat aplikant musi wskazać typ i pochodzenie drewna), zakaz stosowania substancji szkodliwych dla środowiska i zdrowia konsumentów, takich jak konserwanty, substancje opóźniające spalanie, aromaty syntetyczne, ograniczenie użycia formaldehydu, ołowiu oraz lotnych związków organicznych.
• Papier do kopiowania i graficzny (cel: ochrona zasobów) – certyfikat przyznawany jest wyrobom z papieru, którego gramatura przekracza 170 g/m2, w tym papierowi do kopiowania oraz takim gotowym produktom, jak: książki, notatniki, zeszyty, kalendarze, koperty, papier opakowaniowy, torby papierowe, plakaty itp.
Główne kryteria: papier musi pochodzić w 100% z recyklingu, zakaz stosowania substancji niebezpiecznych i szkodliwych dla środowiska, takich jak: wybielacze na bazie chloru, barwniki azowe, barwniki zawierające rtęć, ołów, kadm, barwniki i wybielacze optyczne, ograniczenie użycia substancji takich, jak: lotne związki organiczne (w przypadku papieru do kopiowania), diizopropylonaftalen czy bisfenol A.
• Papier do publikacji (cel: ochrona zasobów) – certyfikat przyznawany jest takim gotowym wyrobom z papieru, jak: gazety, magazyny, katalogi, prospekty.
Główne kryteria: papier musi zawierać min. 80% papieru z recyklingu, reszta powinna pochodzić z lasów gospodarowanych w sposób zrównoważony, co powinno być potwierdzone odpowiednim certyfikatem – najlepiej FSC (w trakcie ubiegania się o certyfikat aplikant musi wskazać typ i pochodzenie drewna), zakaz stosowania substancji niebezpiecznych i szkodliwych dla środowiska, takich jak: wybielacze na bazie chloru, barwniki azowe, barwniki zawierające rtęć, ołów, kadm, barwniki i wybielacze optyczne, ograniczenie użycia substancji takich, jak: diizopropylonaftalen czy bisfenol A.
• Papier higieniczny (cel: ochrona zasobów) – certyfikat przyznawany jest wyrobom higienicznym z papieru, takim jak: ręczniki papierowe, papier toaletowy, chusteczki, serwetki, chusteczki do twarzy, papierowe pieluszki itp.
Główne kryteria: papier musi pochodzić w 100% z recyklingu, zakaz stosowania substancji niebezpiecznych i szkodliwych dla środowiska, takich jak: wybielacze na bazie chloru, barwniki azowe, barwniki zawierające rtęć, ołów, kadm, barwniki i wybielacze optyczne, ograniczenie użycia substancji takich, jak: pentachlorofenol czy bisfenol A.
Proces weryfikacji: certyfikat przyznawany jest na 4 lata, po których następuje ponowna ocena zgodności ze standardami. Weryfikacja odbywa się na podstawie deklaracji producentów, którzy muszą załączyć do aplikacji odpowiednie wyniki badań i analiz przeprowadzonych przez zatwierdzone laboratoria oraz na podstawie audytów przeprowadzanych przez strony trzecie.
Procedura akredytacji: brak informacji
Mocne i słabe strony: silne restrykcje dotyczące użycia substancji chemicznych w gotowym produkcie, które mogą być szkodliwe dla zdrowia i środowiska, duży nacisk na recykling i jego promocja, w przypadku produktów z drewna i papieru z pierwotnych włókien drzewnych – konieczność udokumentowania pochodzenia drewna, brak uwzględnienia zużycia energii w procesie przetwarzania, niejasna procedura weryfikacji.
