Fairtrade to najbardziej rozpowszechniony certyfikat na świecie obejmujący kryteria Sprawiedliwego Handlu, przyznawany przede wszystkim produktom spożywczym wytwarzanym w krajach rozwijających się, takim jak: kawa, herbata, cukier trzcinowy, kakao, owoce egzotyczne, ryż, miód lub powstałym ze składników uprawianych w tych krajach, np. czekolada, wino, oraz niespożywczym, takim jak: kwiaty cięte, bawełna, piłki sportowe, złoto i drewno. Zakres działania certyfikatu koncentruje się przede wszystkim na
etapie produkcji i dystrybucji surowców oraz gotowych produktów poprzez zapewnienie sprawiedliwych relacji handlowych producentom z krajów rozwijających się. Obecnie ok. 27 tys. produktów dostępnych w ponad 70 krajach posiada ten certyfikat.
Certyfikat jest przyznawany przez powstałą w 1997 r. międzynarodową organizację non profit Fairtrade Labelling Organisations International (FLO), która od 2011 r. nosi nazwę Fairtrade International (FI). Skupia ona obecnie 19 organizacji pozarządowych z krajów rozwiniętych zarządzających certyfikatem na poziomie poszczególnych krajów (tzw. Labelling Initiatives) oraz 3 sieci producentów z Afryki, Azji i Ameryki Łacińskiej.
Certyfikat Fairtrade dla drewna obejmuje surowe drewno, jego półprodukty (kłody, deski), sklejkę drewnianą, węgiel drzewny oraz gotowe wyroby drewniane, takie jak meble, pokrycia podłogowe itp. i przyznawany jest tylko firmom i przedsiębiorstwom leśnym pozyskującym drewno od drobnych producentów i wspólnot lokalnych w krajach rozwijających się. Kryteria Fairtrade dla drewna powstały dzięki współpracy Fairtrade International z FSC. Obowiązują stosunkowo krótko (od 2010 r.) i są na razie w fazie testowej. Tylko podmioty certyfikowane FSC mogą uzyskać certyfikat Fairtrade, co oznacza, że muszą one najpierw wykazać zgodność z kryteriami FSC (patrz: opis
FSC) by móc ubiegać się o ten certyfikat.
Główne kryteria Fairtrade dla drewna obejmują takie aspekty, jak: konieczność płacenia drobnym producentom ceny minimalnej (ustalanej przez FI) lub ceny rynkowej, w zależności od tego, która jest w danym momencie wyższa, konieczność wypłacania drobnym producentom raz do roku premii Fairtrade (w wysokości 10% wartości rocznej sprzedaży) na projekty rozwojowe wspierające społeczność lokalną, demokratyczne podejmowanie decyzji w organizacjach producentów, przestrzeganie warunków pracy zgodnie z odpowiednimi konwencjami Międzynarodowej Organizacji Pracy, w tym: zakaz pracy przymusowej oraz pracy dzieci, równe traktowanie kobiet i mężczyzn, bezpieczne warunki pracy, wykraczające poza FSC kryteria środowiskowe dot. pierwszych etapów przetwarzania drewna w zakresie m.in. minimalizacji zużycia energii i wody, recyklingu odpadów, ochrony zasobów wodnych (stosowane tylko w sytuacji, gdy etapy przetwarzania surowca są wykonywane przez drobnych producentów z krajów rozwijających się będących beneficjentami systemu certyfikacji Fairtrade).
Proces weryfikacji: certyfikat przyznawany jest na rok. Zgodność ze standardami weryfikują lokalni audytorzy zatrudnieni i przeszkoleni przez jednostkę certyfikującą FLO-CERT założoną i należącą do FI. Audyty terenowe odbywają się raz do roku i obejmują kontrolę dokumentacji oraz wywiady ze wszystkimi zainteresowanymi stronami: zarządcami lasów, nadzorcami, pracownikami, związkami zawodowymi i organizacjami społecznymi.
Procedura akredytacji: FLO-CERT, będące jednostką przyznającą certyfikat Fairtrade, spełnia normy i posiada akredytację ISO 65 (niestety, póki co, akredytacja ta nie dotyczy standardu Fairtrade dla drewna).
Mocne i słabe strony: silne kryteria środowiskowe oraz dotyczące respektowania praw ludności tubylczej FSC wzmocnione dodatkowo przez kryteria dot. sprawiedliwych warunków handlowych i przestrzegania warunków pracy oraz minimalizacji negatywnego wpływu na środowisko dalszych etapów przetwarzania surowca. Ze względu na krótki czas od opracowania kryteriów dla drewna, jak dotąd bardzo mała ilość firm przemysłu drzewnego posiada ten certyfikat i trudno jest powiedzieć, jak sprawdzi się on w praktyce.
