W jaki sposób praktycznie stosować zrównoważone zamówienia publiczne? Co może pomóc przy wskazywaniu kryteriów ekologicznych lub społecznych w zamówieniu? W jaki sposób można zweryfikować te aspekty w praktyce?
Zrównoważone zamówienia publiczne to zamówienia, w których oprócz kryterium dotyczącego ceny lub jakości wskazane są także kryteria ekologiczne i/lub społeczne. W pełni zrównoważone zamówienia publiczne powinny także uwzględniać te aspekty w całym łańcuchu dostaw i cyklu życia produktu.
Polska jest zobowiązana, od kwietnia 2016 r., do stosowania zapisów Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/24/UE z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie zamówień publicznych, uchylającej dyrektywę 2004/18/WE. Oznacza to także dostosowanie naszego prawa krajowego. Nowa dyrektywa daje możliwość wprowadzania wymogów środowiskowych oraz społecznych do specyfikacji kryteriów zamówienia lub/oraz warunków jego realizacji.
Nowe spojrzenie na zamówienia publiczne:
Jak sprawdzić czy dany towar spełnia kryteria ekologiczne lub społeczne?
Pomocne mogą być w tym przypadku tzw. etykiety czyli oznakowania, certyfikaty potwierdzające spełnianie ściśle określonych kryteriów. Etykiety (oznakowania, certyfikaty) to znaki nadawane przez instytucje certyfikujące, które potwierdzają spełnianie określonych kryteriów społecznych i/lub ekologicznych przez dany produkt bądź usługę.
Poniżej przedstawiamy najważniejsze oznakowania społeczne i środowiskowe:
Zgodnie z art. 43, ust. 1, aby dana etykieta mogła zostać uwzględniona w zamówieniu, muszą zostać spełnione łącznie następujące warunki:
- wymogi odnoszące się do etykiety dotyczą wyłącznie kryteriów, które są związane z przedmiotem zamówienia i są odpowiednie dla określenia cech robót budowlanych, dostaw lub usług będących przedmiotem zamówienia
- wymogi dotyczące etykiety są oparte na kryteriach obiektywnie możliwych do sprawdzenia i niedyskryminujących
- etykiety są przyjmowane w drodze otwartej i przejrzystej procedury, w której mogą uczestniczyć wszystkie odpowiednie podmioty, w tym instytucje rządowe, konsumenci, partnerzy społeczni, producenci, dystrybutorzy oraz organizacje pozarządowe
- etykiety są dostępne dla wszystkich zainteresowanych stron
- wymogi dotyczące etykiety są określane przez podmiot trzeci, na który wykonawca ubiegający się o etykietę nie może wywierać decydującego wpływu.
Zamawiający może wymagać posiadania przez wykonawcę określonej etykiety, ale jest zobowiązany także do przyjęcia wszelkich alternatywnych dowodów na spełnienie żądanych kryteriów.
O czym warto pamiętać w przypadku zrównoważonych zamówień publicznych?
- jeśli nie wiemy jak zacząć...
Gdy nie wiemy opisać nasze zamówienia, aby spełniały kryteria zrównoważonych zamówień publicznych możemy skorzystać z ustawowej możliwości przeprowadzenia tzw. dialogu technicznego (art. 31a-31c ustawy Prawo zamowień publicznych) przed rozpoczęciem właściwej procedury. W ramach dialogu technicznego możemy uzyskać doradztwo czy informacje od wykonawców w zakresie niezbędnym do przygotowania opisu przedmiotu zamówienia, SIWZ czy zapisów umowy.
Zadbajmy o to, aby nasze zrównoważone zamówienia publiczne naprawdę takie były. Sięgajmy po opinie ekspertów, dokładne wyliczenia, rzetelne analizy, a przede wszystkim wykorzystujmy etykiety, oznakowania, certyfikaty.
- to my decydujemy, co chcemy kupić!
Ustawodawca nie wnika w to jakie potrzeby ma zamawiający (oczywiście wybór zamawiającego nie może zaburzać zasady równego traktowania wykonawców i uczciwej konkurencji), ale to od nas zależy czy nasze zamówienia będą społecznie odpowiedzialne czy nie.
