Woda to jeden z najcenniejszych zasobów, którymi dysponuje nasza Planeta. Warto zatem zastanowić się nad tym, co my jako obywatele i obywatelki możemy zrobić, by w pozytywny sposób wpłynąć na zasoby wodne? Istnieje wiele organizacji, które zajmują się kwestiami dotyczącymi gospodarki wodnej, ale nasze drobne nawyki i codzienne działania także mają znaczenie. Poza tym woda jest nam potrzeba przede wszystkim do życia, a to wydaje się na tyle ważnym argumentem, by nie pozostać obojętnym.

 

Od 1 stycznia 2018 w Polsce obowiązuje nowe Prawo wodne, co z jednej strony oznacza, że ceny za wodę wzrosły, ale z drugiej, że państwo centralizuje działania w zakresie racjonalnej gospodarki wodnej. Za oszczędzaniem wody oprócz aspektów prawnych, przemawiają również względy ekologiczne.

 

Fakt: Polskie zasoby wodne per capita są trzykrotnie mniejsze w porównaniu z europejską średnią, co sprawia, że na 3/4 obszaru kraju pojawiają się okresowe deficyty wody, najczęściej w województwach wielkopolskim i mazowieckim[1].

 

Dlatego tak ważne stały się inwestycje prowadzone w polskich miastach i edukacja mieszkańców.

 

Aby straty wody były jak najmniejsze, a mieszkańcy mogli stale korzystać z zaopatrzenia w czystą wodę, konieczne są inwestycje w infrastrukturę. Modernizacja sieci wodociągowej oraz jej monitoring umożliwiają lepsze gospodarowanie wodą, a co za tym idzie – realne oszczędności. Samorządy mogą ubiegać się o dofinansowanie ze środków unijnych. To realna pomoc, dzięki której władze publiczne mogą podjąć działania, na które wcześniej ze względów finansowych nie mogły sobie pozwolić.

 

Przykładowe miasta, które wyróżniają się dobrą praktyką to np.: Częstochowa, Ostrów Wielkopolski czy Wrocław.

 

Edukacja ekologiczna, zwłaszcza od najmłodszych lat, jest szczególnie ważna. Daje szansę na wykształcenie odpowiedzialnych nawyków na przyszłość, a najmłodsi swoją obywatelską postawą mogą zarazić innych dorosłych, sąsiadów, kolegów i koleżanki[2].

 

 

Gromadzenie i magazynowanie wody jest niezwykle ważne, zwłaszcza kiedy coraz częściej spotykamy się z okresami suszy bądź okresami powodzi. Tworzenie sztucznych zbiorników i zapór w celu gromadzenia wody nie wpływa korzystnie na ekosystem. Co zatem zrobić, by w odpowiedzialny sposób gromadzić wodę? Dobrym rozwiązaniem wydaje się budowa naturalistycznych zbiorników retencyjnych. Są to zbiorniki wypełnione wodą stojącą przez cały rok, które zatrzymują i oczyszczają wodę pochodzącą ze spływów powierzchniowych. Nieodłącznym elementem takich zbiorników są oczywiście rośliny wodne, które wspomagają proces filtracji[3].

 

Fakt: Niemal 70% wody w Polsce jest pobierana z ujęć podziemnych, dlatego tak ważna jest retencja (magazynowanie) wód opadowych w miejscu, gdzie spadną[4].

 

 

Ogrody deszczowe to rodzaj budowli hydrotechnologicznej, w której zasadzone rośliny w gruncie lub w pojemniku – usuwają zanieczyszczenia z przepływającej przez nie wody deszczowej i tym samym zatrzymują wodę w danym miejscu[5]. Dzięki ogrodom deszczowym mniej wody spływa z powierzchni nieprzepuszczalnych (chodniki, ulice, parkingi) do kanalizacji. Tym samym zwiększa się ilość wody w ekosystemie[6]. Choć ogród deszczowy przypomina zwykły ogród, to sadzone są w nim szczególne rośliny tzw. hydrofitowe. Ich system korzeniowy lub kłącza przechwytują i zatrzymują zanieczyszczenia zawarte w wodzie spływającej z utwardzonych nawierzchni. Jednocześnie rośliny te cechuje większa odporność na zalewanie bądź przesuszenie. Wśród roślin hydrofitowych, najlepiej sprawdzają się m.in.: paprocie, turzyce, lobelia szkarłatna czy irysy[7].

 

Fakt: Przyjmuje się, że ogród deszczowy wchłania 30-40% więcej wody, niż trawnik o podobnych wymiarach. Ponadto taka skupina roślinności, przy której zbiera się woda, jest atrakcyjnym siedliskiem dla ptaków, owadów, dzięki czemu zwiększa bioróżnorodność[8].

 

Zasadzenie ogrodu deszczowego jest świetnym rozwiązaniem na zagospodarowanie terenów miejskich.

 

 

                                            

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Niektóre gatunki nadal sprzedawane są w sklepach i restauracjach, jak węgorz europejski i tuńczyk błękitnopłetwy, które znajdują się na liście gatunków zagrożonych wyginięciem Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody (IUCN)[10]. Zachęcamy do zapoznania się z „Poradnikiem konsumenta o rybach i owocach morza” stworzonym przez WWF – tam znajdziecie informacje o tym, jakie ryby warto kupować i jakie morskie certyfikaty są wiarygodne.

 

 

Ślad wodny mierzy ilość wody użytej do produkcji każdego dobra i każdej usługi, z których korzystamy. To nic innego jak suma wody zużytej przez nas w sposób bezpośredni i pośredni (woda wirtualna). Bezpośrednio zużywamy wodę podczas np.: picia, mycia, prania, czyli możemy łatwo określić jej ilość, ponieważ widzimy, kiedy ją zużywamy. Pośrednio zużywamy wodę wirtualną, która wykorzystywana jest podczas produkcji dóbr i usług[12].

 

 

 

Jeśli Twoja aktywistyczna dusza nie znalazła jak dotąd swojego miejsca, to spieszymy donieść, że istnieje sporo inicjatyw jak i organizacji, w które można się zaangażować jak chociażby Siostry Rzeki, WWF, Koalicja Ratujmy Rzeki.

 

Siostry Rzeki razem z Koalicją Ratujmy Rzeki zwracają szczególną uwagę na społeczną wartość czystych i naturalnych rzek. Manifestują przeciwko budowaniu sztucznych zapór, regulacji czy grodzeniu rzek. Wszędzie tam, gdzie takie plany są, organizacje łączą się w siłę i protestują, przy okazji edukując. Aktywistki prostym i przystępnym językiem mówią o wartościach społecznych, jakie dają naturalne nieuregulowane rzeki. Oprócz tego prowadzą działania artystyczne, wystawy nt. kondycji polskich rzek, warsztaty z przerabiania i wyszywania cekinami strojów kąpielowych i wiele innych. Nie ma odgórnych kryteriów wstąpienia do organizacji, jedynie dusza aktywisty, chęć działania i zmiany na lepsze! Grono Koalicji Ratujmy Rzeki stale się powiększa o nowych członków i członkinie. Jeśli masz pytania, skontaktuj się z nimi bezpośrednio.

 

Jako Fundacja Kupuj Odpowiedzialnie także prowadzimy szereg działań m.in. w zakresie zmian klimatycznych, zrównoważonej gospodarki wodnej, transparentnej mody, odpowiedzialnej produkcji i konsumpcji, niebezpiecznych chemikaliów w produktach. Ponadto organizujemy różnego rodzaju warsztaty, spotkania, zapraszamy ekspertów i ekspertki, przygotowujemy materiały edukacyjne, tworzymy raporty. Możesz do nas dołączyć zapisując się jako uczestnik/czka na organizowane przez nas wydarzenia, szkolenia czy warsztaty. Zapraszamy także chętnych do pomocy nam wolontariuszy i wolontariuszki.

 

 

Bibliografia:
[1] Jak dbać o zasoby wodne polskich miast?, https://smartcityblog.pl/jak-dbac-o-zasoby-wodne-polskich-miast/, (06.04.2021).