Fantastyczne nanocząstki i jak je znaleźć?
W nanotechnologii wykorzystuje się m.in. srebro, złoto, miedź, tlenki tytanu, cynku, miedzi i żelaza. Te maleńkie substancje mogą poprawiać funkcje lub właściwości produktów, materiałów lub wyrobów, w związku z czym ich wykorzystanie staje się powszechne.
Nanoformy tytanu – najczęściej znajdują zastosowanie przy produkcji farb, lakierów, powłok fotoaktywnych, farb samoczyszczących, tworzyw sztucznych, papieru, kosmetyków (przede wszystkim kremów z filtrami, past do zębów) i produktów spożywczych. Najbardziej popularny jest ditlenek tytanu (titanium dioxide). Szczególnie należy uważać na słodycze i gumę do żucia, gdzie oznaczony jest jako dodatek E171.
Tytan obecny jest prawie wszędzie, co może budzić niepokój. Badania na myszach wykazały, że przenika on barierę krew-mózg i jest neurotoksyczny, a kumulując się w układzie nerwowym płodów myszy upośledza ich rozwój.
Nanoformy cynku – znajdziemy je m.in. w kremach z filtrami przeciwsłonecznymi, dodatkach do żywności, cemencie, gumie, ceramice, farbach, tworzywach sztucznych, katalizatorach czy w produktach do pielęgnacji niemowląt. Uwolniony z nanocząstek toksyczny jon Zn2+ uszkadza komórki nerwowe i układ immunologiczny oraz zwiększa poziom wolnych rodników. Jeżeli dostanie się do organizmu doustnie, wywołuje objawy chorobowe żołądka, nerek, wątroby i śledziony. Najbardziej popularny jest tlenek cynku (zinc oxide).
Fakt: Nanomateriały mogą przedostać się do organizmu trzema drogami: poprzez wdychanie, drogą pokarmową podczas jedzenia lub picia i przez skórę.
Nanoformy srebra – w ostatnich latach zdobyły ogromną popularność. Mogą je zawierać kosmetyki, farby, dezodoranty, odzież antybakteryjna (skarpetki, odzież sportowa), preparaty dezynfekujące, pralki, lodówki, odświeżacze powietrza, tusze do tatuażu, opatrunki, farby samoczyszczące czy nawet lustra. Srebrne nanocząstki mają wyjątkową zdolność do akumulacji w organach wewnętrznych, np. w nerkach, wątrobie, jelitach czy mózgu. Uszkadzają DNA, komórki nerwowe i przyczyniają się do wzmożonej produkcji wolnych rodników, wywołują również stany zapalne.
Nanoformy złota – stosuje się je przede wszystkim w medycynie (w diagnostyce i jako składnik leków przeciwnowotworowych i szczepionek). Kumulują się w organach wewnętrznych, wpływając negatywnie na procesy związane ze zdolnościami organizmu do detoksykacji. Uszkadzają nerki, powodują wady w rozwoju płodu i wywołują stres oksydacyjny.
Nanocząstki żelaza – swoje miejsce znalazły przede wszystkim w medycynie jako nośniki leków i preparaty kontrastowe. Jeżeli nanożelazo dostanie się do organizmu, może uszkodzić komórki mózgu, zaburzyć funkcjonowanie i przyśpieszać procesy planowanej śmierci komórek oraz powodować stres oksydacyjny. Uważa się, że są przyczyną choroby Alzheimera i Parkinsona. Najczęściej stosowany jest tlenek żelaza (iron oxide).
Nanocząstki miedzi – wykorzystuje się je przy w produkcji barwników, lubrykantów, powłok ochronnych, półprzewodników i preparatów przeciwbakteryjnych. Przenikają barierę krew-mózg prowadząc do degeneracji komórek układu nerwowego. Najczęściej stosowany jest tlenek miedzi (copper oxide). Jego nanocząstki wykazują dużo większe właściwości neurotoksyczne niż nanocząstki innych metali.
A co na to prawo?
Kosmetyki wprowadzane na rynek UE reguluje
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 1223/2009, zgodnie z którym producenci, importerzy lub wyznaczone przez nich strony trzecie muszą zarejestrować swoje kosmetyki za pośrednictwem strony
Cosmetic product notification portal (CPNP). Jeżeli produkt zawiera nanomateriały, powiadamiający musi zidentyfikować nanomateriał i określić prawdopodobną drogę wchłaniania, przez którą dana osoba może być narażona na działanie tego nanomateriału. Możesz dowiedzieć się, czy używany kosmetyk zawiera nanomateriały, przeglądając listę składników na opakowaniu produktu.
Nanomateriały w produkcie kosmetycznym muszą być oznaczone w nawiasach słowem "nano" po nazwie składnika.
W
Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego (UE) NR 528/2012 w sprawie produktów biobójczych (m.in. środków dezynfekujących, produktów konserwujących czy środków zwalczających szkodniki) zawarto szczegółowe postanowienia dotyczące nanomateriałów, zgodnie z którymi producent jest
zobowiązany umieścić nazwy poszczególnych nanomateriałów ze słowem „nano" w nawiasie po każdym z nich.
Bibliografia:
