Bawełna jest jedną z najistotniejszych roślin uprawnych, a jej produkcja stanowi ok. 40 – 50% produkcji wszystkich tekstyliów w skali globalnej.⁽¹⁾ Ponad 90% rolników żyjących z uprawy bawełny pochodzi z krajów rozwijających się. Ich farmy zazwyczaj nie przekraczają 2 hektarów powierzchni i niejednokrotnie są głównym źródłem utrzymania. The International Cotton Advisory Committee szacuje ze przy uprawie bawełny pracuje rok rocznie ok. 300 milionów ludzi.⁽²⁾ Bawełna produkowana jest w ok. 80 krajach świata. Największymi producentami bawełny są Chiny, Stany Zjednoczone, Pakistan, Uzbekistan, Turcja oraz Brazylia.

 

Powszechnie uważa się, że bawełna jest przyjazna tak środowisku jak i ludziom. Niestety nic bardziej mylnego. Uprawa konwencjonalnej bawełny wiąże się ze stosowania ogromnej ilości środków chemii rolnej i wody co może prowadzić do wyjałowienia gleby w okolicach upraw, utraty bioróżnorodności danego regionu, zatrucia wody⁽³⁾, a także pustynnienia gleby⁽⁴⁾. Pestycydy używane do uprawy konwencjonalnej bawełny przyczyniają się także do wymierania okolicznych ekosystemów⁽⁵⁾  i są bardzo szkodliwe dla ludzi:

 

• Bawełnę uprawia się na zaledwie 2,5% ziemi uprawnej świata⁽⁶⁾. Mimo to na jej uprawy przypada 25% światowego zużycia środków owadobójczych (insektycydów)⁽⁷⁾  oraz 8 do 10% nawozów sztucznych.⁽⁸⁾ Ma to szkodliwy wpływ zarówno na środowisko naturalne, jak i na narażonych na kontakt z tymi środkami ludzi.

 

• W krajach rozwijających się ok. 50% wszystkich pestycydów stosuje się przy uprawach bawełny⁽⁹⁾, z czego prawie połowa z nich została zaklasyfikowana przez Światową Organizację Zdrowia jako „niebezpieczne” dla zdrowia ludzi i ekosystemów. Jednym z nich jest bardzo toksyczny aldicarb. Nawet jedna jego kropla, po przedostaniu się przez skórę do organizmu ludzkiego, może z łatwością zabić dorosłego człowieka.⁽¹⁰⁾

 

• Według Światowej Organizacji Zdrowia co roku na całym świecie dochodzi do ok. 20 000 zgonów w wyniku przypadkowego zatrucia pestycydami⁽¹¹⁾ oraz 25 milionów przypadków ostrego zatrucia pestycydami.⁽¹²⁾ Typowe objawy zatrucia to bóle i zawroty głowy, wymioty, problemy z oddychaniem i koordynacją. W wyniku długotrwałej ekspozycji, zatrucia mogą przybrać ostrzejszy przebieg, doprowadzając do utraty pamięci, dezorientacji a nawet śmierci.

 

• Do wyprodukowania 1 kg surowej bawełny (ok. 2 pary spodni) potrzeba do 29 000 litrów wody.⁽¹³⁾ Szacuje się, że uprawa bawełny odpowiada za 1 – 6% ogólnoświatowego zużycia słodkiej wody.⁽¹⁴⁾ Bardzo wyraźnie widać wpływ upraw bawełny na wysuszanie okolicznych terenów w Uzbekistanie, gdzie Morze Aralskie zmniejszyło swoją objętość o 85%, zwiększając przy tym zasolenie o prawie 600%, co spowodowało wymarcie wszystkich zwierząt żyjących w tym akwenie.⁽¹⁵⁾

 

Na poziomie społecznym uprawa konwencjonalnej bawełny również nie przedstawia się w najlepszych barwach. Poważnym problemem jest  praca dzieci:

 

• W Uzbekistanie co roku 450 tys. dzieci jest zmuszanych do niewolniczej pracy na plantacjach.⁽¹⁶⁾Szkoły na terenach wiejskich są tymczasowo zamykane, a dzieci pozbawione możliwości wyboru, muszą pracować do 10 godzin dziennie, zazwyczaj za darmo lub za symboliczne grosze.

 

• Podobna sytuacja ma miejsce w Egipcie, gdzie ok. miliona dzieci w wieku od pięciu do dziesięciu lat pracuje całymi dniami w 40-stopniowym skwarze doglądając upraw obficie traktowanych pestycydami.⁽¹⁷⁾

 

Procesy związane z produkcją odzieży bawełnianej (choć nie tylko) takie jak płukanie, wybielanie, farbowanie, nadrukowywanie czy transport także niosą ze sobą wiele zagrożeń zarówno dla środowiska jak i dla ludzi:

 

• Aby z surowej bawełny można było uszyć odzież, poddaje się ją serii różnych zabiegów, podczas których stosuje się jest co najmniej 8000 różnych środków chemicznych, w tym barwniki z zawartością metali ciężkich, wybielacze na bazie chloru, formaldehyd (by zapobiegać gnieceniu się) oraz parafinę (by ułatwić tkanie).⁽¹⁸⁾

 

• W procesie farbowania zużywa się średnio 16 – 20 litrów wody na jedną koszulkę. 80% farby wchłania tkanina, reszta zostaje spłukana.

 

• Globalny łańcuch produkcji sprawia, że przeciętny t-shirt zdąży pokonać od 18 000 do 50 000 km zanim zostanie sprzedany w sklepie.⁽¹⁹⁾  Mógłby więc okrążyć Ziemię.⁽²⁰⁾