Zakres i zasady
Polityka ochrony dzieci i młodzieży (zwana dalej Polityką) dotyczy każdej osoby, która jest zatrudniona przez Fundację Kupuj Odpowiedzialnie (FKO) lub współpracuje z FKO na zasadzie wolontariatu i zajmuje się dziećmi lub młodzieżą.
Niniejsza polityka jest oparta na zbiorze zasad zaczerpniętych z Konwencji o prawach dziecka ONZ, Europejskiej konwencji praw człowieka, Konwencji Rady Europy o ochronie dzieci przed seksualnym wykorzystywaniem i niegodziwym traktowaniem w celach seksualnych oraz komentarza ogólnego nr 13 (2011) Komitetu Praw Dziecka ONZ, i obejmuje następujące założenia:
- żadna forma przemocy wobec dzieci nie jest usprawiedliwiona; można uniknąć każdego rodzaju przemocy wobec dzieci;
- podejście do opieki nad dzieckiem oraz jego ochrony oparte na prawach dziecka wymaga zmiany paradygmatu w kierunku respektowania i promowania godności ludzkiej oraz fizycznej i psychicznej integralności dziecka, jako istoty posiadającej prawa, a nie postrzegania go w kategoriach przede wszystkim „ofiary”;
- pojęcie godności oznacza, że każde dziecko jest uznawane, respektowane i chronione, jako posiadające prawa oraz jako unikalna i cenna istota ludzka z wyjątkową osobowością, odrębnymi potrzebami, zainteresowaniami oraz prywatnością;
- prawa dzieci do bycia wysłuchanym oraz do posiadania własnych poglądów muszą być systematycznie przestrzegane z należytą wagą w każdym procesie podejmowania decyzji, a ich upoważnienie i uczestnictwo powinno być kluczowe przy tworzeniu strategii i programów opieki oraz ochrony dziecka;
- przestrzegane musi być prawo dziecka do uwzględniania w pierwszej kolejności jego najlepszego interesu we wszystkich sprawach go dotyczących i mających na niego wpływ, zwłaszcza gdy jest ono ofiarą przemocy, a także w zakresie wszystkich środków prewencji.
Zasady zachowania
Zasady postępowania w FKO obejmują wytyczne w zakresie odpowiedniego zachowania pracowniczek i pracowników wobec dzieci. Zasady zachęcają pracowników i pracowniczki do interpretowania ich w duchu transparentności i zdrowego rozsądku, tak by uwzględniać w pierwszej kolejności najlepszy interes dziecka.
Poniżej przedstawiamy niewyczerpującą listę zobowiązań, których muszą przestrzegać wszyscy pracownicy i pracowniczki FKO w obrębie organizacji:
- zawsze działaj z poszanowaniem osób małoletnich, respektując ich dobrostan psychofizyczny i ich fundamentalne prawa, w tym prawo do uczestnictwa i ekspresji;
- powstrzymuj się od działań i postaw, które mogłyby narazić osobę małoletnią na trudności lub niebezpieczeństwo;
- powstrzymuj się od zachowań będących negatywnym przykładem dla osób małoletnich;
- powstrzymuj się od jakichkolwiek czynności seksualnych z osobami niepełnoletnimi;
- powstrzymuj się od upokarzania, lekceważenia i stawiania osoby małoletniej w sytuacji, w której czułaby się zawstydzona, oraz od wszelkich form przemocy, znęcania się, porzucania i wykorzystywania dziecka; unikaj nawet nieodpowiedniego języka;
- powstrzymuj się od jakiejkolwiek formy dyskryminacji wobec osoby małoletniej. Traktuj wszystkie osoby małoletnie tak samo, bez względu na rasę, kolor skóry, płeć, język, religię i poglądy polityczne samej osoby małoletniej oraz jej rodziców lub opiekunów;
- nie toleruj ani nie uczestnicz w zachowaniach osób małoletnich uznawanych za nielegalne, przemocowe lub zagrażające ich bezpieczeństwu.
Wytyczne dotyczące komunikacji
Jak podkreślają wytyczne UNICEF-u Developing a Child Protection Policy and Procedures („Tworzenie polityki i procedur ochrony dzieci”), wytyczne dotyczące komunikacji obejmują kwestie niezbędne oraz jak najwięcej zachowań wskazanych czy zalecanych:
- o ile to tylko możliwe, uzyskuj świadomą zgodę dziecka / opiekuna/-ki / odpowiedzialnej NGO na wykorzystanie materiałów wizualnych do celów PR / pozyskiwania funduszy / kampanii świadomościowych;
- pozwalaj ludziom jak najczęściej mówić za siebie, zamiast dopuszczać, by inni zabierali głos w ich imieniu; podkreślaj zdolność ludzi do brania odpowiedzialności za siebie i działania we własnym imieniu;
- przedstawiaj wierny, zrównoważony obraz dzieci, z naciskiem na godność oraz jak najwięcej odniesień do ich środowiska społecznego, kulturowego i ekonomicznego;
- przedstawiaj zrównoważony obraz nawet w przypadkach „ofiar” (zalecane stosowanie obrazów / historii „przed” i „po”);
- przedstawiaj dzieci w sposób wiernie oddający rzeczywistość: unikaj manipulowania tekstem i obrazem oraz pogoni za sensacją; kładź nacisk na godność;
- stwórz system uzyskiwania pisemnej zgody na wykorzystywanie materiałów wizualnych organizacji przez osoby / organizacje z zewnątrz, z przewidzianymi konsekwencjami w przypadku przewinień;
- unikaj: poniżającego, piętnującego i zawstydzającego języka i obrazów; niedokładnych uogólnień; wszelkiej dyskryminacji; przedstawiania zdjęć wyrwanych z kontekstu (staraj się zamieścić zawierający informacje podpis);
- dzieci przedstawione w materiałach wizualnych muszą być odpowiednio ubrane i nie mogą być pokazywane w prowokacyjnych seksualnie pozach;
- nie podawaj na stronie internetowej ani w materiałach i komunikatach żadnych informacji osobowych czy fizycznych mogących wskazać lokalizację dziecka, jeśli zagroziłoby to jego bezpieczeństwu;
- zawsze proś o pozwolenie, zanim zrobisz zdjęcie dzieciom, chyba że zachodzą wyjątkowe okoliczności.
Zasady reagowania i zgłaszania nieodpowiednich zachowań
FKO zobowiązuje się do natychmiastowego zgłaszania wszystkich spraw dotyczących ochrony dzieci właściwym władzom lokalnym lub krajowym oraz do podejmowania odpowiednich kroków znajdujących się w mocy organizacji, aby chronić dziecko przed dalszą krzywdą.
FKO określa Procedurę Ogólną zgłaszania i rozpatrywania podejrzeń niegodziwego traktowania, molestowania lub wykorzystywania dzieci oraz powoływania osoby lub osób odpowiedzialnych za te działania.
W szczególności FKO ustala, że:
- w obrębie organizacji Zarząd zostaje wyznaczony jako Ośrodek odpowiedzialny za ochronę małoletnich, na którym ciąży obowiązek otrzymywania i rozpatrywania zgłoszeń molestowania lub przemocowego traktowania dzieci lub nastolatków;
- Ośrodek ten, kiedy otrzyma zgłoszenie, rozpocznie procedurę dochodzenia, aby ocenić, czy domniemane przemocowe traktowanie miało miejsce oraz podejmie wszelkie właściwe kroki w porozumieniu z Zarządem i radą pracowników.
Procedura zgłaszania niegodziwego traktowania musi być jasna, łatwo dostępna i zdolna zapewnić zgodność z wyższym interesem dziecka oraz dwiema kluczowymi wartościami:
- Poufność: nie zostaną upublicznione nazwisko osoby lub osób, które złożyły zgłoszenie, przedmiot raportu ani tożsamość osoby oskarżanej, o ile sprawa nie trafi do sądu, który powoła świadków;
- Lojalność: osoba oskarżona należąca do zespołu pracowników, stażystów lub członków zarządu FKO otrzyma pełne wsparcie organizacji, leżące w jej możliwościach, i z racji prawnej zasady domniemania niewinności będzie uznawana za niewinną, dopóki jej wina nie zostanie dowiedziona.
Wszelkie domniemane naruszenia Polityki muszą zostać zgłoszone i zbadane zgodnie z nią samą oraz z Procedurą Ogólną.
Każde naruszenie Polityki stanowi wykroczenie dyscyplinarne, za które w najpoważniejszych przypadkach grozi kara rozwiązania kontraktu zatrudnienia zgodnie z obowiązującym prawem pracy.
Do działań proceduralnych podejmowanych przez Ośrodek odpowiedzialny za ochronę małoletnich należą między innymi:
- gromadzenie informacji i dokumentacji zdarzenia;
- przeprowadzenie wewnętrznego dochodzenia (w tym rozmów ze świadkami);
- czasowe zawieszenie w czynnościach osoby, której dotyczy zgłoszenie, jeśli czynności te są związane z projektami z udziałem dzieci i słabszych osób dorosłych, w trakcie trwania dochodzenia;
- poinformowanie osoby, której dotyczy zgłoszenie, o złożonej na nią skardze;
- zapewnienie osobie podejrzanej możliwości przedstawienia własnej wersji wydarzeń, zanim nastąpi jakiekolwiek rozstrzygnięcie o winie lub niewinności;
- dopilnowanie, by ofiara otrzymała ochronę oraz wsparcie psychologiczne i społeczno-ekonomiczne;
- dopilnowanie, by osoba lub osoby, które złożyły zgłoszenie, były informowane o postępach uruchomionej procedury;
- w przypadku hipotezy o popełnieniu przestępstwa – zgłoszenie sprawy właściwym władzom;
- ten sam proces zostanie przeprowadzony w przypadku, kiedy pracowniczka lub pracownik FKO zaobserwuje zagrożenie lub molestowanie dzieci. Zgłosi to Zarządowi, który przeanalizuje sprawę i zgłosi ją właściwym władzom.
Konsekwencje przewinienia
FKO zobowiązuje się do zapewnienia dzieciom pełnej ochrony. W przypadku zarzutów z wiarygodnego, nieanonimowego źródła, osoba oskarżona zostanie zawieszona (przy pełnym wynagrodzeniu, jeśli dotyczy) w oczekiwaniu na wynik niezależnego dochodzenia. Zawiadomienie i zgłoszenie przewinienia personelu wewnętrznego lub zewnętrznego może obejmować zgłoszenie sprawy na policję.
Kraków, 10 maja 2021
