Rynek elektroniczny stanowi obecnie 6,8% (302,7 ton o wartości rynkowej 12,5 mld euro) zapotrzebowania na złoto, które z racji znakomitych właściwości przewodzących a zarazem bardzo dużej odporności na utlenianie jest najlepszym metalem mającym zastosowanie w tym przemyśle. Sektor finansowy to 47% rynku, produkcja biżuterii to 43% a inne technologie, w których stosuje się złoto obejmują 3,2% rynku.

Co raz większa ilość produkowanej elektroniki, w tym głównie popularyzacja komputerów oraz telefonów komórkowych przyczynia się do ciągłego wzrostu popytu na złoto.

Złoto w elektronice - liczby

Na świecie jest:

- 5,9 miliardów użytkowników telefonów komórkowych;

- 1 miliard użytkowników smartfonów;

- 1,6 miliarda użytkowników komputerów

1 gram złota wystarcza na wyprodukowanie 17 telefonów lub 8 komputerów

Telefon zawiera 0,035% złota

Komputer zawiera 0,0084% złota

Wydobywanie złota

Najwięcej złota wydobywa się w chińskich kopalniach (370 ton rocznie). W czołówce jest Australia (250 ton), USA (230 ton) oraz Rosja (205 ton). Złoto również pochodzi z krajów afrykańskich. RPA (170 ton), Ghana (89 ton), Mali (50 ton rocznie).

Według raportu „Czy w twojej komórce jest złoto pozyskiwane przez dzieci? Praca dzieci w Ghanie i Mali a polityka pozyskiwania surowców w branży IT” ponad 20% złota z Ghany i około 10% z Mali pochodzi z niedużych kopalni, które działają nieformalnie. Część złota jest pozyskiwana w fatalnych warunkach przez dzieci w wieku 5 do 14 lat. Błotne osuwiska oraz zapadające się kopalnie są podstawowym zagrożeniem w przemyśle wydobywczym. Warunki pracy są bardzo ciężkie nawet dla osób dorosłych. Zagrożeniem dla pracowników oraz dla środowiska naturalnego jest kontakt z rtęcią, której używa się w procesie pozyskiwania i oczyszczania złota.

Złoto i rtęć

Rtęć jest wykorzystywana do tworzenia amalgamatu. Czynność ta jest wykonywana bez jakichkolwiek zabezpieczeń. Drobinki złota miesza się z rtęcią w zawiesinie wodnej. Następnie pocierając, ręcznie formuje się małe kulki. Nadmiar rtęci jest wyciskany za pomocą chusteczek. Tak uformowane bryłki amalgamatu są podgrzewane aby odparować resztki rtęci. Opary tego trującego metalu są wdychane przez pracowników kopalni.

Rtęć jest bardzo toksycznym metalem, który kumuluje się w organizmie i wpływa negatywnie na większość narządów oraz uszkadza układ nerwowy. Opary rtęci wchłaniane do płuc wywołują choroby układu oddechowego i mogą doprowadzić do śmierci poprzez niewydolność oddechową. W procesie pozyskiwania złota, rtęć również przedostaje się z wodą do środowiska powodując jego skażenie.

Nieznane źródło

Wzrost zapotrzebowania na złoto w przemyśle elektronicznym przyczynia się do zakupu kruszcu z różnych źródeł, często niesprawdzonych.

Złoto wydobywane przez dzieci w Ghanie i w Mali jest przetapiane z innym złotem pozyskiwanym w kraju. Następnie złoto jest łączone z kruszcem pochodzącym z kopalń z różnych krajów (64%), z rynku finansowego (13%) oraz ze złotem odzyskiwanym w procesie recyklingu (23%). Czyli złoto które pojawia się w ośrodkach handlu w Dubaju lub w Szwajcarii, może praktycznie pochodzić z całego świata. Łańcuch pozyskiwania surowca nie jest kontrolowany. W fazie końcowej nie można stwierdzić czy dany telefon lub komputer zawiera w sobie złoto wydobywane przez dzieci w Afryce.

Pięć największych producentów smartfonów obecnych na rynku europejskim (Samsung, Apple, Research in Motion, Nokia i HTC) oraz pięć największych producentów komputerów obecnych na rynku europejskim (HP, Acer, Lenovo, Asus i Dell) nie może stwierdzić, czy ich produkty zawierają złoto z Ghany i z Mali. Tym samym producenci nie mogą zagwarantować, że złoto nie jest pozyskiwane przez dzieci.

Prawo pracy, prawa dzieci

Konwencja nr 123 Międzynarodowej Organizacji Pracy dotycząca najniższego wieku dopuszczenia do pracy pod ziemią w kopalniach oraz konwencja nr 138 Międzynarodowej Organizacji Pracy dotycząca najniższego wieku dopuszczenia do zatrudnienia ustanawia:

• minimalny wiek dopuszczenia do zatrudnienia wynosi 15 lat;

• minimalny wiek zatrudnienia w pracy niebezpiecznej wynosi 18 lat

Konwencja nr 182 Międzynarodowej Organizacji Pracy dotycząca zakazu i natychmiastowych działań na rzecz eliminowania najgorszych form prac dzieci definiuje dziecko jako osobę poniżej 18 roku życia.

Konwencja została ratyfikowana zarówno przez Ghanę oraz Mali

Odpowiedzialne pozyskiwanie i produkcja

Wydobywanie złota w dużych kopalniach na masową skalę niesie ze sobą poważne zanieczyszczenie środowiska. W celu wypłukiwania złota stosuje się toksyczne substancje chemiczne. Wydobycie w małych kopalniach, w krajach rozwijających się stwarza problemy pracownicze oraz przyczynia się do wyzysku dzieci.

Aby rozwiązać powyższe problemy trzeba brać pod uwagę zarówno prawa pracowników jak i ochronę środowiska. Powstaje co raz więcej organizacji, instytucji, inicjatyw, oraz regulacji, które zajmują się powyższymi kwestiami. Niektóre z nich to:

EICC (Electronic Industry Citizenship Coalition), GeSI (The Global e-Sustainability Initiative), Fairtrade i Fairmined, Fairphone, Minamata Convention on Mercury