Kryzys klimatyczny to również kryzys społeczny. Konsekwencje niepohamowanej produkcji i konsumpcji ponoszą najbiedniejsi mieszkańcy globalnego Południa. Wskutek zmian klimatu pogłębiają się istniejące wcześniej problemy: ubóstwo, ograniczony dostęp do wody, brak bezpieczeństwa żywnościowego, dyskryminacja mniejszości, brak perspektyw na godne życie.
Często mówi się o kryzysie klimatycznym jako o sumie klęsk żywiołowych, które wydarzą się w przyszłości. Są jednak takie miejsca na świecie, dla których kryzys klimatyczny jest TERAŹNIEJSZOŚCIĄ.
Kenia, Kambodża, Gwatemala, Senegal – mieszkańcy tych krajów już teraz zmagają się z poważnymi problemami społecznymi. Kłopoty z dostępem do żywności, migracje, ubóstwo – to wszystko efekt zmian klimatu. Więcej informacji można znaleźć w naszym najnowszym raporcie "Powody do paniki? Konsekwencje zmian klimatu w Senegalu, Gwatemali, Kambodży i Kenii".
Publikacja jest wynikiem badań przeprowadzonych przez zespół z Uniwersytetu Bolońskiego (UNIBO) będącego partnerem Fundacji Kupuj Odpowiedzialnie w kampanii #KlimatNaZmiany. Poza analizą danych źródłowych, metodologia badań obejmowała grupy fokusowe, wywiady pogłębione, ankiety gospodarstw domowych oraz dzienniki klimatyczne dokumentujące codzienne przejawy skutków zmian klimatu w życiu osób z krajów objętych badaniem. Dzięki temu raport odzwierciedla również ich opinie, obserwacje i rekomendacje.
Kryzys klimatyczny pogłębia już istniejące problemy. Od ubóstwa przez dostęp do edukacji po dyskryminację rdzennej ludności. Kryzys klimatyczny to też kryzys społeczny
Przykład z GWATEMALI: Rdzenna ludność wyjątkowo dotkliwie odczuwa skutki zmian klimatu. W wyniku ekspansji upraw monokulturowych i wzrostu wydobycia metali w ostatnich dekadach wzrosła eksploatacja ziemi zamieszkiwanej dotąd przez rdzenne społeczności. W rezultacie postępuje degradacja środowiska, która przyśpiesza i pogłębia zmiany klimatu a rdzenni mieszkańcy są zmuszeni do migracji.
Większość ludności utrzymuje się z sektorów zależnych od pogody takich jak rolnictwo i rybołówstwo, przez co są bezpośrednio narażeni na skutki zmian klimatu
Przykład z KAMBODŻY: Kambodża jest jednym z najszybciej wylesianych państw na świecie. Znaczną część lasów wycina się pod plantacje np. kauczuku. Lasy zalewowe to obszary chronione, z wyznaczonymi łowiskami i wycinka drzew jest tam zabroniona. Mimo to, znaczną część lasów zalewowych nielegalnie wycięto, co doprowadziło do zmniejszenia zasobów ryb, gdyż lasy zalewowe są tarliskami. Wylesienie prowadzi też do zmniejszenia bioróżnorodności. Sprzedaż produktów rolnych i rybołówstwo są źródeł dochodów dla ponad 60% ludności, a więc kryzys klimatyczny jest przez nich dotkliwie odczuwany.
Problemy pogłębia degradacja środowiska, za którą często odpowiadają państwa, korporacje czy nawet społeczeństwa z UE lub USA
Przykład z SENEGALU: Śmieci są porozrzucane wszędzie, oprócz plaż dla turystów. To głównie plastik, ale też zniszczona odzież, efekt fast fashion. Wszechobecność odpadów powoduje problemy zdrowotno-sanitarne, ma także negatywny wpływ na organizmy morskie i bioróżnorodność oceanu. UE nadal wysyła swoje śmieci do takich krajów jak Senegal, które nie są w stanie poradzić sobie z własnymi odpadami.
Mieszkańcy wszystkich krajów zmuszeni są do migracji między innymi w konsekwencji zmian klimatu. Wbrew alarmistycznym opiniom są to głównie migracje wewnątrz kraju, czasem do państw sąsiednich, rzadziej do Europy.
Przykład z KENII: W ciągu ostatnich 5 lat ludność pasterska w Kenii doświadczyła nasilających się skutków zmian klimatu. Z powodu suszy zwierzęta pokonują duże odległości, przenosząc się z miejsca na miejsce w poszukiwaniu pastwisk i wody, niektóre umierają z wycieńczenia. Stres cieplny, na który cierpią zwierzęta, sprawia, że wolniej przyjmują pokarm, przez co słabiej rosną, spada więc produkcja mleka i mięsa, co niesie ze sobą znaczące zmiany w życiu społeczności pasterskich. Kiedy rolnicy za mało produkują, nie mają pieniędzy chociażby na edukację dzieci. Dlatego wielu pasterzy decyduje się migrować na inne tereny albo do miast.
Wszystkie zidentyfikowane problemy wymagają natychmiastowej uwagi oraz rozwiązań systemowych. Takich jednak, które odpowiedzą na problem w zrównoważony sposób. Działania muszą podjąć zarówno władze krajów przedstawionych w raporcie jak i społeczność międzynarodowa, w tym Unia Europejska. Zmiany systemowe są konieczne. Staramy się przekonać decydentów unijnych do podjęcia wiążących decyzji, dlatego zachęcamy do podpisania petycji:
W związku z publikacją raportu powstał również społeczny eksperyment filmowy „Bezdomni z powodu klimatu”. W eksperymencie wzięło udział dwóch aktorów. Jeden wcielił się w bezdomnego, który stracił dom z powodu zmiany klimatu, a drugi w nieprzyjemnego przechodnia, który nie wierzy w zmiany klimatu i kpi z bezdomnych, prowokując reakcje ludzi. Kamery rejestrowały reakcje przechodniów podczas całego procesu.
Wydaje się, że wnioski są optymistyczne. Kamery pokazały, że większość ludzi wierzy w zmiany klimatyczne. Na ile jednak przełoży się to na decyzje, które powinny być podjęte TU i TERAZ?
wystawa na bulwarach wiślanych
7.06, Bulwary Wiślane, okolice Muzeum Sztuki Nowoczesnej nad Wisłą
Senegal, Kambodża, Gwatemala i Kenia – znajdują się na czele listy krajów najbardziej narażonych na skutki zmian klimatu. Ludność tych krajów na co dzień mierzy się z ich konsekwencjami. Kryzys klimatyczny sprawił, że ich miejsca zamieszkania przestają nadawać się do życia. Dlaczego? Z powodu suszy, nagłych powodzi, pustynnienia, podnoszącego się poziomu morza, erozji wybrzeży, zasolenia gleby, wyczerpywania się zasobów wody czy ryb.
Jeżeli chcesz wiedzieć więcej na temat Senegalu, Kambodży, Gwatemali i Kenii, wybierz się na Bulwary Wiślane, w okolicach Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, i obejrzyj wystawę, która składa się ze zdjęć przedstawiających każdy z wymienionych krajów wraz z zasygnalizowaną problematyką. ZAPRASZAMY!
