Edukacja dla przyszłości: jak wspierać młodzież z terenów wiejskich i małomiejskich
Wtorek, 14.10.2025. Joanna Sawicka
Edukacja dla przyszłości: jak wspierać młodzież z terenów wiejskich i małomiejskich
Fot. Canva
Globalne kryzysy nie są odległą wizją przyszłości. To rzeczywistość, z którą codziennie mierzą się mieszkańcy wsi i małych miasteczek. Susze, degradacja gleby czy utrata bioróżnorodności uderzają w podstawy życia i pracy. Na obszarach wiejskich, gdzie dostęp do edukacji i infrastruktury jest ograniczony, skutki tych zjawisk są szczególnie odczuwalne.
W ramach projektu Rural Voices 2030 został opracowany plan innowacyjnej edukacji rozwojowej (IRDE), która ma odpowiadać na te potrzeby, oferując lokalnym społecznościom wiedzę i praktyczne narzędzia do radzenia sobie z kryzysami ekologicznymi i społecznymi.
 
IRDE (Innovative Rural Development Education) to metodologia zakorzeniona w szerszym obszarze globalnej edukacji obywatelskiej. Jednak wyróżnia się tym, że bezpośrednio odpowiada na terytorialne, społeczne i kulturowe realia życia na obszarach wiejskich i małomiejskich. Jako edukacja innowacyjna nie zastąpi ona wiedzy, doświadczenia i działań prowadzonych przez lokalne podmioty, ale bierze pod uwagę ich dogłębną znajomość danych terenów i sposobów pracy z lokalnymi społecznościami.
 

pobierz publikację

 
 
Edukacja oparta na cyklach natury
 
Innowacyjna edukacja rozwojowa została zainspirowana naturalnym cyklem wzrostu roślin. Każdy etap działań odpowiada procesowi zachodzącemu w przyrodzie:
  1. Przygotowanie gleby (Soil Preparation) – diagnoza sytuacji lokalnej, rozpoznanie potrzeb młodzieży i społeczności, tworzenie przestrzeni do dialogu.
  2. Sadzenie (Planting) – rozpoczęcie działań edukacyjnych, np. warsztatów, kampanii czy projektów młodzieżowych dotyczących ochrony gleby.
  3. Pielęgnowanie (Nurturing) – monitorowanie działań, wspieranie młodych osób w rozwijaniu inicjatyw, bieżąca ewaluacja.
  4. Zbieranie plonów (Harvesting) – podsumowanie efektów, ocena rezultatów, dzielenie się dobrymi praktykami i refleksja nad kolejnymi krokami.
Ten model pozwala na stopniowe i angażujące uczenie się, w trakcie którego młodzież staje się współautorem działań, a nie tylko odbiorcą wiedzy.
Metodologia IRDE stawia na naukę przez działanie i współtworzenie rozwiązań. Zamiast typowych lekcji w ławkach, młodzież bierze udział w warsztatach kreatywnych, gdzie wspólnie tworzy mapy lokalnych problemów, projektuje własne inicjatywy czy przygotowuje kampanie. Ważnym elementem są też szkolenia praktyczne: uczniowie zakładają szkolne ogrody, obserwują procesy zachodzące w glebie, czy badają jej jakość, dzięki czemu wiedza teoretyczna zamienia się w konkretne doświadczenie. Do projektu włączają się również samorządy, nauczyciele i organizacje pozarządowe, co sprawia, że działania mają realny wpływ na życie społeczności.
 
Innowacyjna edukacja rozwojowa (IRDE) to nowa perspektywa na wyzwania globalne postrzegane przez pryzmat lokalnych realiów. Pokazuje, że mieszkańcy wsi i małych miasteczek nie muszą być jedynie biernymi odbiorcami skutków kryzysu klimatycznego i społecznego. Dzięki wiedzy, narzędziom i współpracy mogą stać się jego aktywnymi uczestnikami i współtwórcami rozwiązań. To podejście uczy, że solidarność, oddolność, wspólna odpowiedzialność i lokalne działania są kluczem do budowania odporności i sprawiedliwej przyszłości, zarówno dla obecnych, jak i przyszłych pokoleń.
Komentarze