Społecznie odpowiedzialny biznes (CSR - Corporate Social Responsibility) to koncepcja, dzięki której przedsiębiorstwa, generując zysk, dobrowolnie uwzględniają w swojej strategii działalności gospodarczej interesy społeczne i zachowanie równowagi środowiskowej. Odpowiedzialność taką realizuje się poprzez nawiązywanie uczciwych relacji z klientami, pracownikami, właścicielami i inwestorami, dostawcami, konkurencją i społecznością lokalną.
Odpowiedzialny biznes nie oznacza więc tylko spełniania wszystkich wymogów formalnych i prawnych. Nie polega również na rozdawaniu pieniędzy. Nie dotyczy więc najprostszych form filantropii, bądź sponsorowania różnych wydarzeń kulturalnych. Odpowiedzialny biznes to podejście strategiczne i długofalowe, oparte na zasadach dialogu społecznego i poszukiwaniu rozwiązań korzystnych dla wszystkich.
Społecznie odpowiedzialny biznes:
- to dobrowolne uwzględnianie społecznych, etycznych i ekologicznych aspektów w działalności gospodarczej
- to osiąganie trwałego zysku przy jednoczesnym mądrym kształtowaniu relacji z klientami, pracownikami, właścicielami i inwestorami, dostawcami, konkurencją i społecznością lokalną
- to dostarczanie usług i produktów w sposób nie degradujący środowiska przyrodniczego i społecznego
- to budowanie i wdrażanie strategii zaangażowania społecznego, przekraczającego zobowiązania prawne, dla dobra wszystkich obywateli, zgodnie ze społecznie przyjętymi normami etycznymi
- to wnoszenie wkładu do zrównoważonego rozwoju poprzez współpracę z pracownikami, społecznością lokalną i globalną, aby podnosić jakość życia wszystkich obywateli
- to poczucie odpowiedzialności za konsumenta, inwestora, społeczeństwo, środowisko przyrodnicze, za sukces gospodarki
- to dbanie o rozwój pracowników, wzrost zatrudnienia (w tym zatrudnienia grup marginalizowanych na rynku pracy), działania na rzecz oddłużenia krajów Trzeciego Świata, inwestycje proekologiczne
Co daje CSR?
Korzyści z prowadzenia odpowiedzialnego biznesu odnoszone są zarówno przez firmy jak i społeczeństwo. Zależą one w dużym stopniu od poziomu zobowiązań podejmowanych przez firmy. Należy jednak pamiętać, że społeczna odpowiedzialność zaczyna się tam, gdzie kończy się zasięg oddziaływania prawa. Mówiąc o rzeczywistym CSR, mamy na myśli dobrowolne podejmowanie różnych form inwestowania w społeczność czy środowisko. Działalność firmy w zgodzie z zasadami odpowiedzialności społecznej może przynieść jej liczne i różnorodne korzyści. Korzyści odnosi także społeczeństwo.
Wzrost konkurencyjności na rynku
Praktyka pokazuje, że obok konkurencji opartej na rozwoju technologicznym oraz organizacyjnym, przedsiębiorstwa zaczęły konkurować postawą etyczno-społeczno-ekologiczną. Odpowiedzialny biznes, właśnie jako inwestycja, może przynieść firmie konkretną przewagę w postaci dodatkowych klientów zadowolonych z działań prospołecznych firmy. Odpowiedzialny konsument częściej sięgnie po produkt takiej firmy, wiedząc, że wzmacniając ją swym wyborem zakupu wzmacnia także jej skłonność do dalszych działań prospołecznych.
Pozytywne relacje wewnątrz firmy
Kolejną korzyścią związaną z działalnością odpowiedzialnej firmy jest efektywne podnoszenie morale pracowników firmy i osób z nią związanych. Biznes jest siecią bezpośrednich i pośrednich relacji międzyludzkich. Odpowiedzialna firma to przyjazne środowisko pracy, a to wpływa na zadowolenie i motywacje do współpracy i pociąga za sobą zwiększenie produktywności. Przedsiębiorstwa kierujące się etyką nie mają problemów z pozyskaniem i utrzymaniem najlepszych pracowników oraz partnerów handlowych.
Korzyści społeczne i środowiskowe
Korzyści jakie odnosi społeczeństwo wynikają bezpośrednio z działań inicjowanych przez przedsiębiorstwa i dotyczą ochrony środowiska, zrównoważonego rozwoju kraju lub regionu, ulepszaniu warunków zatrudnienia, rozwiązywania konfliktów społecznych, kształtowania polityki państwa.
Efekt domina
Oczywistym jest, że oczekiwania społeczne rosną w miarę rozwoju i dojrzewania rynku. Im więcej firm podejmuje dobrowolne inicjatywy społeczne, tym zmniejsza się społeczne przyzwolenie na nieetyczny biznes. Nacisk opinii publicznej, czasem wyrażany w postaci gwałtownych protestów, staje się coraz skuteczniejszy. Przedsiębiorstwa, które nie chcą traktować presji społecznej poważnie, zmniejszają swoje szanse na długotrwały rozwój.
Jak wspierać odpowiedzialny biznes?
- Wybieraj produkty firm, które są odpowiedzialne społecznie. W ten sposób potwierdzisz wagę ich inicjatyw.
- Napisz list do firmy etycznej, że popierasz jej działalność. Kontakt z odpowiedzialnym konsumentem jest dla każdej takiej firmy wyjątkowo sympatycznym wyrazem wdzięczności.
- Nie kupuj produktów firm nieetycznych i nie odpowiedzialnych społecznie. Bojkot to skuteczne narzędzie wpływu na rynek, jakim może się posłużyć każdy z nas. Masowy bojkot oznacza dla firmy utratę reputacji i wiąże się ze stratami finansowymi. Bojkoty konsumenckie przynoszą efekty!
- Jeżeli znasz nieetyczne firmy lub produkty wytworzone w sposób nieodpowiedzialny społecznie, powiadom o tym innych. Możesz napisać e-mail do organizacji konsumenckiej lub odpowiedniej organizacji broniącej praw człowieka, praw zwierząt lub zajmującej się ochroną środowiska – one pomogą Ci wykorzystać tę wiedzę w walce ze złymi praktykami takich firm.
Pułapki CSR
Niektóre firmy angażują się w inicjatywy społeczne w celu naprawienia swojego wizerunku czy naprawienia utraconej reputacji.
Największe koncerny paliwowe często stają się przedmiotem krytyki m.in. ze względu na przypisywaną im dewastację środowiska w krajach gdzie prowadzą wydobycie. Royal Dutch Shell atakowany jest głównie ze względu na swoje zaangażowanie w Nigerii. Według Greenpeace działalność naftowego potentata powoduje ogromne zniszczenia środowiska w delcie Nigru oraz tragedię żyjącego tam plemienia Ogoni. Shell oskarżany jest także o wykorzystywanie swoich wpływów w tym kraju do łamania oporu rdzennej ludności. Równocześnie firma ta promuje zrównoważone wykorzystanie energii i ochronę środowiska, angażuje się w realizację Milenijnych Celów Rozwoju ONZ, inwestuje w bioróżnorodność. Jest to jeden z wielu przykładów, kiedy firma podejmuje się działań w celu dokonania „zabiegu kosmetycznego” na swoim wizerunku. Takie „dobre uczynki” od CSR odróżnia to, że nie są dobrowolne. Są jedynie koniecznymi posunięciami, których celem jest odbudowa lub podtrzymanie reputacji firmy.
